‘A man’s home is his castle’, zo luidt het gezegde. Mijn huis is een paleisje; weliswaar is het in verval nadat ik er twaalf jaar heb gewoond, maar aangezien we het recent hebben opgelapt, kan het de komende tijd weer mee. De tuin is fijn en de ligging aan het water subliem. Ik ben niet de enige in Amsterdam-IJburg die tevreden is met het huis. Op de kunstmatige eilanden wonen mensen aanzienlijk ruimer dan binnen de ring Amsterdam, wat voor velen een van de verlokkingen was om de BH-brug over te komen en zich hier te nestelen.

Als ik met mijn zus in de auto zit, vraagt ze: ‘Moet je jezelf er nog steeds van overtuigen dat je wilt verhuizen?’
‘Nee, ik weet het nu zeker,’ antwoord ik. ‘Veiligheid is een basisvoorwaarde voor een goede wijk.’ Een week ervoor hadden Marokkaanse jongeren op de markt van IJburg mijn naam gescandeerd en me met een blikje en etenswaar bekogeld. Het voelt sindsdien nog minder veilig om alleen door de wijk te wandelen.

Ik zoek op Google naar wat voor bewoners belangrijker is: de omgeving of het huis. Ik lees dat een leefbare buurt voor mensen van groter belang is dan een groot huis. Liever een klein huis zonder balkon in een goede buurt dan een groot huis in een slechte wijk. Hoewel de locatie van mijn huis geweldig is en ik er elke keer dat ik door ‘mijn’ wijk heb gelopen, weer oplaad, weegt het niet op tegen het gebrek aan kwaliteit van de wijk.

Ook lees ik er dat een van de kenmerken van een goede wijk een gelukte sociale cohesie is. Deze ontbreekt in IJburg compleet. De bewoners van de Vinex-wijk zijn een samenraapsel van gezinnen,  niet-westerse allochtonen en (eenzame) alleenstaanden. De eengezinshuizen in IJburg, waarvan wij er een bewonen, worden vrijwel alleen bewoond door jonge gezinnen. Voor de coronacrisis hielden zij op vrijdag een VrijMiBo in de haven van IJburg. In het weekend tennissen ze of staan ze aan de zijlijn van het voetbal- of hockeyveld in het Diemerpark hun kinderen aan te moedigen. In hun vrije tijd lopen ze met grijpers door de straat en het park om zwerfvuil op de rapen, waarvoor ze op Facebook honderden Likes krijgen. De sociale druk om aan deze in mijn ogen onzinnige bezigheid deel te nemen is groot. Het is hier net een dorp. Als kinderloos stel zijn we anders dan in mijn eerdere wijken in Amsterdam een vreemde eet in de bijt.

Dan bekijk ik de leefbaarometer van de rijksoverheid. ‘Mijn’ wijk ‘Haveneiland Noordoost’ kleurt lichtgroen (voldoende). Nog net niet vaalgeel (zwak), zoals de buurt rondom de haven, de ‘parel van IJburg’, scoort. De vijf pijlers van deze barometer zijn woningen, bewoners, voorzieningen, veiligheid en fysieke omgeving. Hiervan zijn er drie in mijn wijk roodgekleurd, ofwel de wijk scoort onvoldoende als het gaat om de bewoners, veiligheid en fysieke omgeving. Daarbij is nog niet eens inbegrepen het onaangename leefklimaat als er in IJburg vanaf het IJsselmeer een felle noordoostenwind opsteekt. In dat geval had de leefbaarheid van de wijk donkerrood (zeer onvoldoende) gekleurd.

Op Wikipedia lees ik dan het volgende over de leefbaarheid van Amsterdam-IJburg, en met name het Haveneiland, waar ik woon:

‘Er is soms grote spanning tussen de door bewoners gepercipieerde en de door bestuurders en ontwerpers beoogde leefbaarheid. Zo moest IJburg velen een betere woon- en leefsituatie opleveren. Het gebied herbergt een zeer geschakeerde bevolking, van stadsvernieuwingsurgenten tot bewoners van riante villa’s aan het water. Bosman en Pen meldden in Het Parool van 7 maart 2009 echter op de voorpagina en over twee hele binnenpagina’s, dat een groeiend aantal mensen het er zo onleefbaar vindt dat zij alweer dreigen te vertrekken. Het systeem van woningtoewijzing wordt genoemd als een van de mogelijke oorzaken van de problemen. De politie wijst er op een discrepantie tussen de beleefde veiligheid en de veiligheid volgens de politiestatistieken. Het stadsdeelbestuur aldaar is hoe dan ook serieus verontrust over die situatie. …’

Op mijn verjaardag wandelen we in mijn oude wijk binnen de ring Amsterdam, die op de leefbaarheidsmeter ‘goed’ scoort. We kijken er naar huizen waar we eventueel na IJburg kunnen wonen. Het weer is prachtig en ontspannen kuieren we met vele anderen langs het water. Bij terugkomst in IJburg wil ik in Winkelcentrum IJburg een bosje bloemen kopen. We passeren op het Joris Ivensplein een groep Marokkaanse hangjongeren. Enkelen van hen schreeuwen: ‘Xandra Lammers!!’ en ze bekogelen me met een leeg blikje en etenswaar. Ik bel de politie om dit te melden, die vrijwel direct een wagen naar IJburg stuurt. Als ik verder loop, zie ik op het plein voor het winkelcentrum op een bank een gezin dat zit te eten. De vrouw ervan is gekleed in een zwarte niqaab; ze is een salafistische moslima, die invoering van de sharia-wetgeving voorstaat.

Een week eerder kwam ik onderweg van de supermarkt naar huis al een jongere groep Marokkaanse jongeren tegen op de stoep van de Maria Austriastraat. Ik loop manmoedig verder in plaats van uit te wijken naar de overkant van de straat. Als ik ze passeer, herkent een van hen me: ‘Hé, ben jij niet die vrouw van de Belgische TV! Xandra … Sterf!’ De jongere verwijst naar de uitzending van maart 2017 van de Belgische omroep VRT over mijn stem op de PVV en IJburg, die door de lokale omroep AT5 werd uitvergroot. Het verbaast me dat deze jongeren me nog steeds herkennen. Ik schat ze rond de twaalf jaar. Van wie krijgen ze deze informatie? Ik loop snel verder. ‘Kankerhoer!!!’, wordt er achter me geschreeuwd.

Een paleisje op een mooie locatie weegt niet op tegen een vijandige leefomgeving.