Toen ik mijn zwager uit de VS van Amerika indertijd vroeg of ik niet van IJburg zou verhuizen, antwoordde hij dat je je aan een achterbuurt toch nooit echt kunt onttrekken.Terwijl een vriend uit ons raam keek, zei hij: ‘Heel goed, je bent de dans ontsprongen …’.
Aan de overkant van onze gracht, die Haveneiland-West doorsnijdt, liggen mooie zelfbouwvilla’s, die er dankzij de kredietcrisis van 2008 zijn gekomen, aangezien deze als enige verkochten nadat de bouw tot stilstand was gekomen, dus ook het socialistische experiment de wijk zonder scheidslijnen IJburg, dat op de burelen van de Amsterdamse ambtenarij was ontwikkeld en in de wijk was ingevoerd. Het woonblok aan de overzijde is een van de weinige niet gemengde blokken op Haveneiland-West, dat in de plaats kwam van een wel gemengd blok met een hoge sociale huurflat en koophuizen. De verkoop ervan was mislukt, waarna het blok tot zelfbouw was herontwikkeld.
Vanaf 2008 begreep ik plots dat ik onderdeel was geworden van een socialistisch experiment. Bewust waren in IJburg door de gemeente Amsterdam grote sociale huurhuizen gebouwd voor niet-westerse allochtone gezinnen, die in het kader van de stedelijke vernieuwing in onder meer Zuidoost en Nieuw-West, naar de gloednieuwe Vinex-wijk IJburg waren verhuisd, om in blokken te worden gemengd met nietsvermoedende kopers. Met als gevolg: afbraak van de wijk in de vorm van vandalisme, inbraken bij winkels, gewelddadige hangjongeren.
Dat word je geacht leuk te vinden, dacht ik geërgerd toen ik zag hoe de bevolkingssamenstelling van onze wijk in rap tempo veranderde. Ik vond het in elk geval maar drie keer niks, vooral omdat ik onderdeel bleek te zijn van een experiment, dat op de tekentafel was bedacht. Alsof ik een proefkonijn was; het was in strijd met mijn waardigheid.
Het eerste woonblok waar het sociale experiment duidelijk zichtbaar was, werd in 2007 in mijn straat opgeleverd. Op basis van de brochure ervan had ik me een kasteelachtig blok voorgesteld en in plaats daarvan verrees een massief woonblok met lelijke goedkope materialen. Het zou Amsterdam Buitenveldert worden en het werd Amsterdam-Slotervaart, de wijk van mijn schoonouders, in wier blok Mohammed B. was opgegroeid. Hij is de islamitische terrorist, die cineast Theo van Gogh in 2004 had vermoord. Overal uit de ramen hing was, hingen kleden. Op de trappen stond schotels op het oosten gericht. Ik was geschokt maar zag ook de nieuwswaarde ervan. Dit was echt niet normaal. De schijn zoals ontwikkelaars en de gemeente deze hadden voorgesteld en de werkelijkheid verschilden hemelsbreed van elkaar, als dag en nacht.
Nu de achterbuurt ons steeds dichter nadert, ben ik toch blij dat als ik uit mijn raam kijk, ik een IJburg zie zoals het zich had kunnen ontwikkelen als de socialistische wijk zonder scheidslijnen er niet was ingevoerd, en dat ik de socialistische dans ben ontsprongen. Vooralsnog …