Met de oplevering van de sociale woningbouw van Blok 19, Haveneiland-West, IJburg, schoten de satellietschotels als paddenstoelen uit de gevel van het toch al weinig fraaie appartementengebouw. Er hing was te drogen. Als je de glanzende brochures moest geloven, zou de buurt een tweede Amsterdam-Buitenveldert worden, maar ineens waande je je in Amsterdam-Overtoomse Veld-Slotervaart, een buurt waar ik geregeld kwam.
Vanaf de jaren vijftig van de vorige eeuw woonde mijn schoonfamilie in het blok van Mohammed B., de moordenaar van Theo van Gogh. Mijn schoonouders waren inmiddels verhuisd, maar woonden nog steeds in de wijk. Zij hadden het verval ervan van dichtbij meegemaakt. Het woonblok, waaruit vrijwel alle Hollanders in de loop van de tijd waren vertrokken, was inmiddels gesloopt. De grote, Marokkaanse islamitische gezinnen hadden de Hollandse katholieke gezinnen vervangen. Toen ik mijn schoonmoeder van de onvoorziene ontwikkeling in IJburg vertelde, zei ze: ‘Ik heb ze niet gestuurd.’ Met ‘ze’ bedoelde mijn schoonmoeder de gebruikers van de schotelantennes, die vanuit de stedelijke vernieuwing in Nieuw-West naar IJburg waren verplaatst.
Een week of wat geleden reed ik met tram 26 richting de stad en passeerde de indrukwekkende appartementengebouwen langs de Piet Heinkade, in het Oostelijk Havengebied. Aan een ervan prijkten ontsierende satellietschotels. Het verbaasde me dat in deze fraaie gebouwen bewoners vanuit de stedelijke vernieuwing waren geplaatst. Konden ze een huis op deze A-locatie, aan het IJ, betalen? De schotels haalden de mooie architectuur van het gebouw en de omgeving omlaag; kapitaalvernietiging en eeuwig zonde. Zelfs hier.
Afgelopen week werd bekend dat de verhuurder, Ymere, bij de rechter heeft weten af te dwingen dat een huurder de satellietschotel van zijn appartement verwijdert. De rechter was van oordeel dat het belang van de huurder om geen ontsierende schotels aan zijn eigendom te hebben zwaarder weegt dan het recht van de huurder op vrije nieuwsgaring via een schotelantenne. In deze tijd zijn er immers voldoende alternatieven. Ook andere huurders van het stijlvolle appartementengebouw zullen hun schotelantenne moeten verwijderen.
Even verderop buiten de ring neemt in IJburg het aantal schotels aan de gevels intussen weer toe, uitgerekend aan de gevels van het gebouw waar de ‘wijkpartners’, de corporaties en het stadsdeel Oost, hun kantoortje hebben. De vinexwijk raakt verder in verval.
Ook in de wijk Slotervaart-Overtoomse Veld nam indertijd de schotelvorming hand over hand toe, met alle gevolgen van dien. De wijk van weleer is gesloopt en inmiddels grotendeels van de aardbodem verdwenen. Het ambitieniveau voor IJburg als woonwijk is kennelijk laag; ‘Schotelcity IJburg’ is oké als het aan de corporaties en het stadsdeel ligt.
Zondag 3 maart 2015 door Xandra Lammers